اُزُن زنی
ضدعفونی به روش اُزُن زنی
اُزُن زنی یکی از روش های تصفیه شیمیایی در تصفیه آب می باشد. ازن گازی بیرنگ و با بوی زننده میباشد و از قرارگرفتن اکسیژن در معرض تخلیه الکتریکی در ولتاژ بالا و یا اشعه ماوراءبنفش به وجود میآید. در استراتوسفر زمین، به دلیل مهیا بودن هر دو عامل، ازن بهوفور یافت میشود. در تصفیه آب و فاضلاب استفاده از گاز ازن بهتدریج در حال جایگزینی با تزریق کلر است و دلیل آن مزیتهایی است که ازن نسبت به کلر دارد که در ادامه به برخی از موارد آن اشاره شده است:
ازن اکسیدکننده قویتری نسبت به کلر میباشد و استفاده از آن ایمنتر از استفاده از گاز کلر است. تنفس این گاز تا محدوده معینی بدون زیان است. قرار گرفتن در معرض ازن با غلظت 1000 PPm به مدت 30 ثانیه موجب تحریک و آبریزش ملایمی میشود، درحالیکه قرار گرفتن در محیط آلوده به کلر با شرایط، یکسان کشنده است. از دیگر مزیتهای استفاده از ازن، مزیت زیستمحیطی آن است. کلر علاوه بر اکسیداسیون مواد آلی، ترکیبات سمی نیز به وجود میآورد، ولی گاز ازن وقتی با مواد آلی واکنش میکند چنین ترکیباتی تولید نمینماید. همچنین گاز ازن اضافی (واکنش نکرده) بدون آنکه هیچ خطری برای محیطزیست ایجاد کند تجزیهشده و به بیرون تخلیه میشود.
ازن علاوه بر خاصیت گندزدایی میتواند میکرواورگانیزمهای موجود در فاضلاب را بکشد و قادر به اکسید کردن مواد آلی و غیر آلی هست. همچنین رنگ و بوی آب را زایل کرده و بار سطحی مواد جامد معلق را نیز خنثی میکند. ازجمله مواد معدنی که توسط ازن اکسید میشود فلزاتی هستند که بیش از یک ظرفیت دارند، بهطور نمونه ازن، Fe+2 را به Fe+3 اکسید میکند که Fe+3 به Fe(OH)3 (در یک محیط قلیایی با PH بالا) هیدرولیز میشود و سپس رسوب میکند و از محیط خارج میشود و یا Mn+2 را به Mn+4 اکسید میکند و آن نیز به ترکیب نامحلول MnO2 هیدرولیز میشود.
جلبکها عوامل تولیدکننده بو هستند، درواقع محصولات جانبی متابولیسم جلبکها همان مواد آلی بو زا هستند. تصفیه توسط کلر نمیتواند جلبکها را کنترل کند، درحالیکه ازن با اکسید کردن آن دسته از مواد شیمیایی آلی که مورد مصرف جلبکها واقع میشوند، بهطور غیرمستقیم جلبکها را از بین میبرد. ازن با خنثی کردن بار سطحی مواد جامد معلق قادر به زدودن این مواد میباشد. ذرات کلوئیدی ریزی که سطوح باردار دارند از عوامل کدر کننده آبهای جاری هستند، وقتیکه بار سطحی آنها خنثی شود، ذرات لخته شده و سپس از طریق رسوبدهی، فیلتراسیون و یا شناورسازی خارج میگردند.
(سیستم تولید گاز ازن (اُزُن زنی
یک سیستم تولید گاز ازن از بخشهای زیر تشکیل میشود:
- واحد تصفیه گاز خوراک.
- واحد تولید ازن.
- واحد تماس دهنده ازن با آب.
- واحد تخریب بقای ازن.
یک سیستم تهیه گاز ازن، همواره باید دارای ظرفیت اضافی باشد تا بتواند جوابگوی تغییرات دبی واحد تصفیه باشد. ازن گاز خورندهای است، بنابراین در انتخاب جنس مواد سازنده تجهیزات در قسمت تولید ازن باید دقت نمود. قسمتهای فلزی باید از فولاد ضدزنگ نوع 304 یا 316 انتخاب شوند و واشرها و یاتاقانها باید از پلیتترا فلورو اتیلن یا پلیاتیلن کلرو سولفونیت تهیه شوند، زیرا ازن نسبت به کائوچو یا لاستیکهای مصنوعی دیگر خورنده است.
مزایای استفاده از ازن در تصفیه فاضلاب
استفاده از ازن به دلیل مزیتهای بسیاری که نسبت به سایر روشهای گندزدایی همچون کلرزنی دارد بهسرعت در حال افزایش است. تعدادی از مزیتهای استفاده از این روش عبارتاند از:
- هزینه جاری بسیار پایین.
- عدم نیاز به ماده مصرفی.
- قدرت گندزدایی بسیار بالا و اکسیدکنندگی قوی ( قویترین اکسیدکننده موجود در جهان).
- اثرگذاری بالاتر در از بین بردن ویروسها و باکتریها.
- زمان اثرگذاری کوتاهتر.
- عدم تولید آلودگی جانبی.
- تولید در محل، مشکلات کمتر در حمل، بارگیری، تخلیه، نیاز به فضای کم.
- عدم نیاز بهروشهای حذف دیگر در فرایند تصفیه و حذف میکروارگانیسمهای آلاینده.
کاربردهای اُزُن زنی در فرایندهای تصفیه فاضلاب صنعتی
استفاده از ازن و دستگاه ازن ژنراتور که تولیدکنندهی ازن است در فرایندهای تصفیه فاضلاب صنعتی بخصوص زمانی که سطح آلودگی بالاست و نیاز به سطح بالایی از گندزدایی است بهسرعت در حال افزایش است. کاربرد اصلی استفاده از ازن در فرآیندهای تصفیه آب، فاضلاب و هوا میباشد که بر این اساس در صنایع زیر کاربردهای فراوانی یافته است:
- تصفیهخانههای آب و فاضلاب (تصفیه آب آشامیدنی).
- استخرها، آکواریومها، استخرهای پرورش آبزیان.
- دامداریها و کشتارگاهها.
- صنایع غذایی (پاککنندگی و شستشوی تجهیزات و دستگاهها، ضدعفونی سبزیها و میوهجات، انبارهای مرکبات، میوهجات، غلات و دانههای خوراکی).
- صنایع کشاورزی (از بین برنده انگل خاک، استفاده بهعنوان علفکش در کشاورزی).
- صنایع بیمارستانی (ضدعفونی وسایل بیمارستانی).
- صنایع نساجی.
- صنایع رنگسازی.
- برجهای خنککننده و چیلرها.